به نام خدا
منشأ زنجيرزنى، سينهزنى، تعزيه و علامت از كدام فرهنگ و ملل است؟
عمده ي بحث در عزاي سيد وسالار شهيدان عليه السلام رسيدن به درون مايه ي حقيقي نهضت عاشورا يعني اقدام بر اساس تکليف الهي است اما در اين مسير براي پاسداشت آن واقعه ي عظيم انسان ساز تاريخي هر فرد واجتماعي با شيوه هاي مختلف به گراميداشت وهمسان سازي خود با آن حرکت بزرگ الهي پرداخته است مطابق آنچه در کتاب پرسشها وپاسخهاي دانشجويي آمده*«زنجيرزنى»، از هندوستان و پاكستان به ايران آمده است. از آنجا كه برخى به وضع نامناسبى با زنجير عزادارى كرده و موجب زخمى شدن بدن و خون آمدن آن مىگشت، برخى از علما به حرمت آن فتوا دادند ولى اگر اين عمل به شيوهاى انجام شود كه موجب صدمه به بدن و تقبيح عاقلان نگشته و زمينه را براى وهن آموزههاى عاشورا فراهم نسازد، اشكالى ندارد چنان كه در عموم عزادارىهاى ايران در خصوص زنجيرزنى، به دليل رعايت شؤون عزادارى اين نوع سوگوارى رايج است.(1)
اصل سنت «سينه زنى» در ميان عربها رايج بوده و بعدها به صورت موجود درآمده است كه با انتخاب نوحههاى سنگين، حركات دست بر سينه مىخورد. اينگونه عزادارى ابتدا به صورت فردى بوده و زمانى كه سوگوارى علنى و گسترده شد- خصوصاً در زمان صفويه- به شكل گروهى درآمده است.(2)
«تعزيه»، عبارت است از مجسم كردن و نمايش دادن واقعه جانسوز عاشورا. ظاهراً اين نوع عزادارى در دوره كريمخان زند در ايران معمول و در زمان صفويه رايج شد و در زمان ناصرالدين شاه گسترش يافت منشأ آن هم مشاهدات شاه در سفرهاى خود از تئاترهاى اروپا بوده كه اين امر، نمايشدهى را در واقعه عاشورا عينى ساخته است. بايد توجّه داشت كه اجراى تعزيه، مخصوص ايران نبوده و در كشورهاى اسلامى و شيعى ديگرى نيز اين سنت مورد توجّه بوده است و با سبكهاى گوناگون و اعتقادات و مراسم مختلف و ابزار و ادوات ديگرى اجرا مىشود از جمله در هند و پاكستان كه رواج بيشترى دارد.(3)
«علامت»، از ابزار و وسايل عزادارى امام حسين (ع) است كه در هيئتها و دستههاى مذهبى به كار گرفته مىشود. اين ابزار پس از ارتباط ايران با اروپايىها در عصر قاجار، از آيينهاى مذهبى مسيحيت(صليب) اقتباس شده است. اين ابزار، نماد و مظهرى است كه گاهى عزاداران را از محتوا و اصل عزادارى و اقامه شعائر دينى بازمىدارد.(4)
پي نوشت :
* پرسشها وپاسخهاي دانشجويي -ويژه ي محرم - پرسش 36 با تصرف واضافات
(1) موسوعة العتبات المقدسة، ج 8، ص 873.
(2) موسيقى مذهبى ايران، ص 62.
(3) همان، ص 35- 33 و درآمدى بر نمايش و نيايش در ايران، ص 86، كيهان فرهنگى، مهر 63، ص 72.
(4) فرهنگ عاشورا، ص 643.
انتقام آري يا خير؟(قسمت د...
برچسب : نویسنده : cnabtalebpoorardakani5 بازدید : 135